Nominaties IBBY-Asahi Reading Promotion Award 2022: De VoorleesExpress en De Verhalenweverij

Iedere twee jaar nodigt de International Board on Books for Young People (IBBY) haar nationale afdelingen uit om kandidaten voor te dragen voor de IBBY-Asahi Reading Promotion Award.

Deze prijs wordt uitgereikt aan een groep of organisatie die, door buitengewone activiteiten, een duurzame bijdrage levert aan boekpromotie- en leesbevorderingsprogramma’s voor kinderen en jongeren.

De IBBY-Asahi Reading Promotion Award bestaat uit een diploma en prijzengeld (10.000 USD), beschikbaar gesteld door de Asahi Shimbun Newspaper Company in Japan. Het besluit van de internationale jury wordt bekendgemaakt op de Kinderboekenbeurs in Bologna 2022 en gevierd op het internationale IBBY-congres.

IBBY-Nederland nomineert twee projecten voor de IBBY-Asahi Reading Promotion Award 2022: De VoorleesExpress (Nederland) en De Verhalenweverij (Vlaanderen).

De VoorleesExpress

De VoorleesExpress is in 2006 opgericht met het doel kinderen en ouders in gezinnen waar weinig taalstimulering plaatsvindt via voorlezen en speelse activiteiten te helpen taal en leesplezier een structurele plek in het gezin te geven. Van een Utrechts initiatief is de VoorleesExpress uitgegroeid tot een landelijk netwerk in meer dan honderd Nederlandse gemeenten. Inmiddels heeft de VoorleesExpress meer dan 30.000 gezinnen bereikt.

In de eerste levensjaren is een kind erg gevoelig voor taalaanbod en wordt de basis gelegd voor een goede taal- en spraakontwikkeling. Als een kind drie jaar is, kun je al zien dat er een groot verschil is in de woordenschat tussen kinderen die thuis veel in aanraking komen met taal en kinderen die in een minder rijke taalomgeving opgroeien. Dit verschil in taalontwikkeling halen kinderen later moeilijk in. Juist in deze periode is het daarom belangrijk dat een kind veel in aanraking komt met boeken, woorden, plaatjes en symbolen. Ouders die hun kinderen actief stimuleren bij hun taalontwikkeling, door veel voor te lezen en ze aan te moedigen zelf te lezen, zorgen ervoor dat hun kinderen gemotiveerder zijn om te lezen, meer lezen en leesvaardiger zijn. Hierdoor presteren deze kinderen beter op school. Deze positieve invloed blijft gedurende de verdere levensloop aanwezig. Ouders kunnen het best zo vroeg mogelijk met een positieve leesopvoeding beginnen.

Niet in ieder gezin is er voldoende aandacht voor taal. De VoorleesExpress is erop gericht om laaggeletterdheid en het aantal kinderen dat de basisschool met een taalachterstand verlaat terug te dringen, door ouders en kinderen buiten schooltijd te begeleiden in het aanbieden van taal, onder andere via voorlezen en het spelen van taalspelletjes. Kinderen én hun ouders ervaren (voor)leesplezier, komen in contact met boeken en verhalen en ontdekken hoe leuk taal is!

Via de VoorleesExpress worden vrijwilligers gekoppeld aan gezinnen, die hiervoor door een school of instantie worden aangemeld. De ouders zijn gemotiveerd, maar weten niet goed hoe ze hun kinderen kunnen stimuleren in de taalontwikkeling. De vrijwilligers, die intensief getraind, begeleid en geïnspireerd worden, komen twintig weken lang op een vast moment in de week in het gezin: thuis, op een openbare plek of – indien nodig – online. Samen met de ouders gaan ze aan de slag met taal en (voor)lezen. Het streven is om taal en leesplezier een vaste en duurzame plaats in het gezin te geven. Ze lezen voor, maar kijken ook breder op welke manier kinderen thuis meer gestimuleerd kunnen worden in taal en zijn een coach voor de ouders.

De VoorleesExpress laat met enige regelmaat onderzoek doen naar de effecten. Uit dat onderzoek blijkt dat deelnemende kinderen beter presteren op verhaalbegrip, en dat de taalomgeving thuis blijvend verrijkt wordt. Ouders gaan meer voorlezen.

De VoorleesExpress wordt ingezet via de school of de bibliotheek. Maar ook in plaatsen waar nog geen koppeling tussen de VoorleesExpress en de school/bibliotheek bestaat, kunnen vrijwilligers met behulp van het Voorleespakket aan de slag namens de VoorleesExpress.

Meer informatie over De VoorleesExpress: https://voorleesexpress.nl

De Verhalenweverij

Ook de Vlaamse organisatie De Verhalenweverij richt zich op het bevorderen van leesplezier en talentontwikkeling bij kinderen uit kansengroepen, door middel van het vertellen van verhalen met boeken of kamishibai (vertelkastje), voorleesateliers, verhalenfotoreportages, samen lezen en creatief werken rondom verhalen. De activiteiten van De Verhalenweverij vinden vooral plaats in asielcentra, de bijzondere jeugdzorg of bibliotheken. Ze zijn vooral gericht op kinderen met een migratieachtergrond en anderstalige nieuwkomers.

Door activiteiten - zoals creatieve workshops en lezingen - te organiseren, wil De Verhalenweverij de drempel voor het lezen in het Nederlands verlagen en kinderen laten ontdekken dat lezen gewoon plezierig kan zijn. Daarnaast wil de organisatie integratie en inclusie stimuleren door een gelijkwaardige plaats en aandacht te geven aan de verscheidenheid aan mensen en door stereotype beeldvorming te verminderen. De Verhalenweverij richt zich expliciet op de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen uit de agenda 2030 van de Verenigde Naties: kwaliteitsonderwijs, geen armoede, ongelijkheid verminderen en partnerschap.

De kamishibai-vertelvoorstellingen, aan de hand van meer dan 100 kamishibai-verhalen, worden zowel in het Nederlands als meertalig georganiseerd. Heel bijzonder is de kamishibaifiets, waarmee vrijwilligers van De Verhalenweverij rondfietsen om kinderen te laten ontdekken hoe fijn (voor)lezen is. In het voorleesatelier worden de kamishibaiverhalen verdiept aan de hand van creatieve verwerkingsopdrachten.

Een bijzonder project is de verhalenfotoreportage, waarin persoonlijke verhalen en foto’s van de deelnemende kinderen of volwassenen rond één bepaald thema samengebracht worden in een fototentoonstelling met quotes.

De Verhalenweverij geeft een stem aan mensen die vaak niet gehoord worden, en wil met hen unieke en persoonlijke verhalen maken. Hun uitgangspunt is: ‘We geloven dat iedereen in zich het talent heeft om prachtige verhalen te creëren, onafhankelijk van zijn leeftijd, ervaring of afkomst. Het proces vinden we hierbij even belangrijk als het eindresultaat.’

Meer informatie over De Verhalenweverij: https://www.verhalenweverij.be/

Nominatie

Het bestuur van IBBY-Nederland is van mening dat zowel De VoorleesExpress als De Verhalenweverij voldoet aan de criteria die IBBY International stelt aan de genomineerde projecten voor de IBBY-Asahi Reading Promotion Award. ‘Kinderen in aanraking brengen met goede boeken en daarmee bruggen bouwen tussen mensen en culturen’, de missie van IBBY, komt in beide projecten tot uiting. Plezier in taal en lezen staat daarbij voorop.

Beide projecten zijn goed georganiseerd, grondig ontwikkeld en worden financieel en inhoudelijk gesteund door Nederlandse en Vlaamse partnerorganisaties. Daarnaast richten beide projecten zich op het inzetten van een duurzame leescultuur, onder andere door een structurele samenwerking met de bibliotheek.

Wat opvalt bij De VoorleesExpress is de focus op de rol van de ouders; door de ouders te begeleiden en hen te leren hoe zij zélf de taalontwikkeling van hun kinderen kunnen stimuleren, wordt ingezet op duurzame verandering.

Bij De Verhalenweverij spreekt vooral het gebruiken van ‘de eigen stem’ van kinderen aan. Kinderen die normaalgesproken niet gehoord worden, kunnen door het vertellen en creëren van verhalen hun stem laten horen en hun plek in de maatschappij verwerven.

Beide projecten weten op inventieve wijze een doelgroep aan te spreken die doorgaans moeilijk te bereiken is met leesbevorderingsactiviteiten en niet vanzelfsprekend in aanraking komt met kinderboeken en voorlezen.

IBBY-Nederland acht De VoorleesExpress en De Verhalenweverij dan ook zeer terechte kandidaten voor de IBBY-Asahi Reading Promotion Award 2022.

Meer informatie?

Lees hier meer over de prijs.

Meer informatie is te verkrijgen via het secretariaat van IBBY-Nederland via ibby.secretariaat@gmail.com.