Bekendmaking Nominaties Astrid Lindgren Memorial Award 2022 door IBBY-Nederland

Het bestuur van IBBY-Nederland heeft een besluit genomen over de nominaties voor de Astrid Lindgren Memorial Award 2022.

In de categorie Nederlandse auteurs nomineert IBBY-Nederland Tonke Dragt. In de categorie illustratoren draagt IBBY-Nederland Thé Tjong-Khing voor. Voor de categorie ‘buitenland’ nomineert IBBY-Nederland traditiegetrouw de Internationale Jugendbibliothek München. Daarnaast wordt auteur en leesbevorderaar Aidan Chambers opnieuw voorgedragen. De winnaar wordt bekendgemaakt in maart 2022 tijdens de kinderboekenbeurs in Bologna.

Tonke Dragt

Tonke Dragt, © Mark Sassen

Tonke Dragt (Batavia, 1930) is één van Nederlands grootste auteurs van kinder- en jeugdliteratuur. Haar werk is moeilijk in één categorie te vangen; ze schrijft sprookjes en avonturen die zich afspelen in het verleden of juist in de toekomst, maar haar werk is nooit puur historisch of futuristisch. Vakkundig verweeft Tonke Dragt elementen uit legendes, mythes en sagen in haar verhalen en verbindt ze verbeelding en wetenschap.

Tonke Dragt staat bekend als authentiek en eigenzinnig, net als haar karakters. Centraal in haar werk staat vaak de vraag: hoe leef je volgens je eigen normen, en niet volgens die van de maatschappij? Voor haar oeuvre ontving Dragt in 1976 de Staatsprijs voor kinder- en jeugdliteratuur (tegenwoordig: Theo Thijssen-prijs), die om de drie jaar wordt toegekend aan een Nederlandse kinderboekenschrijver. De jury schreef destijds in het juryrapport: ‘De knappe constructie waarmee Tonke Dragt vorm geeft aan haar thema, de epische sfeer en de spanning van haar verhalen – sprookje, ridderroman, magische verbeelding, science fiction – maken haar boeken bij uitstek aantrekkelijk voor de jeugd van die leeftijd waarop de drang tot ontdekken en ‘zich afvragen’ begint op te laaien.’

Haar bekendste boek is De brief voor de koning (1963, Kinderboek van het Jaar). Dit boek kreeg ter gelegenheid van de 50e Kinderboekenweek (2004) de ‘Griffel der Griffels’ voor het beste kinderboek van de afgelopen vijftig jaar. De brief voor de koning werd in 2008 verfilmd en in 2020 verscheen een op het boek gebaseerde Netflix-serie. Andere titels zijn o.a. Geheimen van het Wilde Woud (1965), De Zevensprong (1966) en haar toekomstromans Torenhoog en mijlen breed (1969) en Ogen van tijgers (1982).

Tonke Dragt is niet alleen schrijver. Ook illustreerde ze haar eigen werk, zoals Aan de andere kant van de deur (1992), het eerste boek uit haar cyclus Zeeën van tijd, waarin haar bijzondere collages een grote rol spelen.

Nog altijd breidt Tonke Dragt haar enorme aandeel in de Nederlandse kinder- en jeugdliteratuur uit. Op 1 juni 2021 verschijnt een herontdekt boek: De strijd om de hartenkoningin, een verhaal dat Tonke Dragt 65 jaar geleden schreef tijdens een vakantie. Ook werkt ze, ondanks haar hoge leeftijd, samen met Rindert Kromhout aan een nieuwe boek, dat in het najaar zal verschijnen.

IBBY-Nederland nomineerde Tonke Dragt eerder in 2012.

Thé Tjong-Khing

Thé Tjong-Khing

Thé Tjong-Khing (Purworejo, 1933) is de meest gelauwerde kinderboekenillustrator van Nederland. Hij begon zijn carrière als striptekenaar in de studio van Marten Toonder. Hier viel zijn talent al snel op en vanaf eind jaren zestig maakte hij zijn eigen strips en begon hij ook boeken te illustreren; eerst vooral omslagen, later ook illustraties in kinderboeken.

In 1978 ontving Thé Tjong-Khing een Gouden Penseel voor zijn illustraties in Wiele wiele stap (1977), een boek waarin de tekst en de illustraties een geheel vormden. Een tweede Gouden Penseel volgde in 1985 voor zijn werk in Kleine Sofie en Lange Wapper (1984). De illustraties in dit boek zijn revolutionair te noemen: een sprookjesachtige wereld in fijn gearceerde pentekeningen.

Vanaf begin deze eeuw is het werk van Thé Tjong-Khing steeds minder realistisch geworden. De figuren zijn fantasievoller en gestileerder en de decors leger, met grote vlakken en repeterende elementen. De illustraties in de boeken van Vos en Haas van Sylvia Vanden Heede (1998-heden) laten dit voor het eerst zien.

In 2004 bracht hij zijn eerste tekstloze prentenboek uit: Waar is de taart? In 2005 ontving hij voor dit boek zowel een Zilveren Penseel als de Woutertje Pieterse Prijs. Hierna volgden Picknick met taart, Verjaardag met taart en Kunst met taart.

In 2010 werd Thé Tjong-Khing voor zijn hele oeuvre bekroond met de Max Velthuijs-prijs. Zijn werk is omschreven als mysterieus en surrealistisch. Vanuit een onbevooroordeelde geest maakt hij illustraties die de onschuld van een kindertekening en tegelijkertijd diepte en humor bevatten. Hierin toont hij zich een ware kunstenaar. Opvallend zijn de beelden die midden in een beweging lijken te zijn stilgezet.

De laatste jaren verschijnen zijn boeken van ‘De Sprookjesverteller’ waarin hij zelf bekende sprookjes herschrijft voor kinderen vanaf vier jaar (De sprookjesverteller, 2007; Sprookjes van Andersen, 2016; Sprookjes van overal, 2018 en Russische sprookjes, 2020). De prenten met draken, heksen, prinsessen en veel kroonluchters zijn in één oogopslag te herkennen als Thé Tjong-Khing: niet gruwelijk maar onmiskenbaar dreigend, niet grappig maar met heel veel humor. En er is altijd spanning; er gaat bijna iets gebeuren, of net niet. Tot slot verdient het boek Bosch (2015), over de magische wereld van Jheronimus Bosch een speciale vermelding.

IBBY-Nederland nomineerde Thé Tjong-Khing eerder in 2009 en 2010.

Internationale Jugendbibliothek München

De Internationale Jugendbibliothek (IJB) in München heeft met maar liefst ruim 650.000 boeken, voor een deel ondergebracht in een middeleeuws slot, de grootste collectie kinder- en jeugdboeken ter wereld. De IJB is ontstaan uit een tentoonstelling van internationale kinder- en jeugdboeken, die door Jella Lepman – tevens oprichter van IBBY – in 1946, net na de Tweede Wereldoorlog, georganiseerd werd. Haar idee: de basis voor een goede internationale verstandhouding ligt bij kinderen. Boeken ‘uit andere landen en culturen’ kunnen daarbij een uitstekend hulpmiddel zijn. De collectie groeit jaarlijks met zo’n 15.000 boeken uit de hele wereld. Naast deze collectie biedt de IJB activiteiten aan als teken- en schildercursussen, taalcursussen en leesgroepjes voor kinderen, voorleeswedstrijden, het tweejaarlijkse White Ravens festival en er is een kinderkoor dat liederen uit allerlei landen op het repertoire heeft staan. De oorspronkelijke doelstelling van Jella Lepman – mensen verbinden via boeken – blijft daarmee overeind. Meer informatie vindt u hier.

Aidan Chambers

Aidan Chambers (1934) is een Engelse auteur, ex-leerkracht en zeer bevlogen leesbevorderaar. Zijn hele schrijvende leven wordt gekenmerkt door een grote betrokkenheid bij het lezen van kinderen en jonge mensen. Hij ontwikkelde een aanpak om op een inspirerende manier met kinderen over boeken te praten en legde zijn opvattingen over lezen en leesbevordering vast in Tell me (Vertel eens) en The reading environment (De leesomgeving), in Nederland uitgegeven als Leespraat: Vertel eens & De leesomgeving (2012).

Zijn ‘magnum opus’ bestaat uit zes bij elkaar behorende boeken voor jongeren (Dance Sequence), die vanaf 1975 verschenen: Verleden week, Je moet dansen op mijn graf, Nu weet ik het, De tolbrug, Niets is wat het lijkt en Dit is alles. In elk boek staat de weg naar volwassenheid centraal, waarbij steeds de nadruk ligt op een ander aspect van volwassenwording, zoals lichamelijke ervaringen, het ontdekken van de eigen identiteit en het verkennen van grenzen.

Zowel voor zijn didactische werk als voor zijn literaire werk ontving Aidan Chambers tal van prijzen en bekroningen, waaronder de Children’s Literature Association Award for Literary Criticism (1978), de Carnegie Medal voor Niets is wat het lijkt en drie Nederlandse Zilveren Griffels, voor Het geheim van de grot (1985), Tirannen (1986) en De tolbrug (1994). In 2002 ontving hij voor zijn hele oeuvre de Hans Christian Andersen Award.

Over de ALMA

De Astrid Lindgren Memorial Award (ALMA) is in 2002 ingesteld door de Zweedse regering ter nagedachtenis aan de in dat jaar overleden Zweedse schrijfster Astrid Lindgren. De prijs wordt jaarlijks uitgereikt en bedraagt vijf miljoen Zweedse kronen. Vanuit diverse organisaties op het gebied van de kinder- en jeugdliteratuur vanuit de hele wereld worden kandidaten aangedragen. In aanmerking komen auteurs, illustratoren, verhalenvertellers, leesbevorderaars en leesbevorderingsorganisaties. Het werk van de laureaat is van de hoogste kwaliteit en wordt bij voorkeur gekenmerkt door een medemenselijke bevlogenheid waarin het kind centraal staat, waar Astrid Lindgren om bekend stond.

Meer informatie?

Lees meer over de prijs op www.alma.se.

Meer informatie is te verkrijgen via het secretariaat van IBBY-Nederland via ibby.secretariaat@gmail.com.