De Jenny Smelik-IBBY Prijs heeft tot doel boeken onder de aandacht te brengen waarin culturele diversiteit een vanzelfsprekende rol speelt en waarin het beeld van de verschillende culturen opbouwend in plaats van problematiserend is.
Jenny Smelik-IBBY Prijs
De Jenny Smelik-IBBY Prijs is de voortzetting van de Jenny Smelik-Kiggenprijs en wordt toegekend aan schrijvers en illustratoren van kinder- en jeugdboeken.
De prijs heeft tot doel boeken onder de aandacht te brengen waarin culturele diversiteit een vanzelfsprekende rol speelt en waarin het beeld van de verschillende culturen opbouwend in plaats van problematiserend is.
Met de Jenny Smelik-IBBY Prijs wil IBBY-Nederland culturele diversiteit in jeugdliteratuur aanmoedigen en op deze manier een inclusief boekenaanbod bevorderen waarin elk kind zich kan herkennen.
REGLEMENT
Boeken kunnen een bijdrage leveren aan culturele diversiteit in de jeugdliteratuur door:
1) over een bepaalde (in de Nederlandstalige jeugdliteratuur minder vertegenwoordigde) cultuur te gaan
en/of
2) binnen het boek een diversiteit aan culturen te laten zien, zoals we die ook in de samenleving zien.
Dit kunnen boeken zijn die
-
een verhaal vertellen uit een in de Nederlandstalige jeugdliteratuur minder vertegenwoordigde cultuur (de culturele context is het thema / een van de thema's);
-
zich afspelen in een in de Nederlandstalige jeugdliteratuur minder vertegenwoordigde cultuur (de culturele context is achtergrond / geen nadrukkelijk thema);
-
d.m.v. personages en/of illustraties de diversiteit aan culturen in een samenleving weergeven, niet alleen bij de figuranten, maar juist ook in de keuze van hoofdpersonages.
Uitgevers worden uitgenodigd om boeken in te zenden. Op de longlist staan alle inzendingen die voldoen aan de criteria en in een of meerdere van bovenstaande categorieën passen. Voor alle boeken geldt dat het beeld van de verschillende culturen niet problematiserend is. Bij de laatste categorie is het belangrijk dat culturele diversiteit vanzelfsprekend naar voren komt en niet 'afgevinkt' wordt om aan de huidige diversiteitsnorm te voldoen.
Aard van het te bekronen werk:
-
Het te bekronen werk kan origineel Nederlands zijn, tweetalig (Nederlands en een andere
taal) of vertaald. Bij voorkeur wordt de prijs toegekend aan oorspronkelijk
Nederlandstalig werk, maar vertaalde boeken komen ook zeker in aanmerking, zoals de
lijst met eerdere bekroonde werken laat zien. -
Ook Nederlandstalige of tweetalige boeken die in Aruba, Curaçao, Sint Maarten, Caribisch Nederland, Suriname of België zijn gepubliceerd komen in aanmerking.
-
Zowel fictie als non-fictie komt voor bekroning in aanmerking.
-
Ook illustratoren komen voor de prijs in aanmerking.
-
Het jeugdliteraire werk dient voor het eerst gepubliceerd te zijn in de twee kalenderjaren
voorafgaande aan het jaar van toekenning
De prijs:
De tweejaarlijkse prijs bedraagt 2000 euro en kan op voordracht van de jury worden gedeeld tussen schrijver en illustrator. De jury kan eventueel ook een eervolle vermelding toekennen. Hieraan is een bedrag van 500 euro verbonden.
Jury:
Elke twee jaar wordt door IBBY-Nederland een jury van vijf personen ingesteld, die een voordracht maakt voor een shortlist, het te bekronen werk en een eventuele eervolle vermelding, waarbij zij verantwoording aflegt van haar keuze in een juryrapport. In de jury dienen zowel deskundigen op literair als op illustratief gebied te zitten. De juryleden hebben maximaal twee edities zitting in de jury. De jury wordt ondersteund door het secretariaat van IBBY-Nederland, dat uitgevers oproept boeken in te zenden voor de prijs. Op verzoek van de jury kunnen boeken ook rechtstreeks aangevraagd worden.
GESCHIEDENIS
De Jenny Smelik-Kiggenprijs is ingesteld dankzij een legaat van de in 1980 overleden jeugdboekenschrijfster Jenny Smelik-Kiggen, dat beheerd werd door de Klasina Smelikstichting. De stichting legde het vaststellen van het doel van de prijs en de wijze waarop deze zou worden uitgereikt in handen van de Nederlandse sectie van IBBY. Die bepaalde dat de prijs bestemd zou zijn voor kinder- en jeugdboekenauteurs en -illustratoren die zich speciaal richten op of een beeld geven van kinderen van culturele minderheden (en hun ‘thuislanden’) in ons land. De prijs is in 1983 voor het eerst uitgereikt. Aanvankelijk vond jaarlijks een toekenning plaats. In 1990 kreeg de prijs haar huidige naam: Jenny Smelik-IBBY Prijs. Vanaf 1993 vond de uitreiking elke drie jaar plaats, sinds 1998 is dit elke twee jaar geworden. In 2018 is de doelstelling aangepast zodat deze beter aansluit bij huidige maatschappelijke opvattingen.
OVERZICHT VAN EERDER BEKRONINGEN
1983
Geertje Gort, Filiz. Leopold, 1982.
1984
De Rotterdamse Kunststichting [WAR-boeken].
1985
Şaban Güneş, De koffer (manuscript), Leopold, 1988.
1986
Geen uitreiking
1987
Halil Gür, Mijn dappere moeder. De Geus, 1986.
1988
Can Göknil, De kleine groene worm (manuscript).
1989
Rafik Schami, Een handvol sterren (vertaald door Sarah Verroen). De Fontein, 1987.
1990
Klaus Kordon, Moenli en de moeder van de wolven (vertaald door Els van Delden). Van Holkema & Warendorf, 1989.
1991
Marion Bloem, Matabia. Leopold, 1990; 1e druk: De Fontein, 1981.
1993
Anton van der Kolk, Een pelikaan op straat. Van Goor, 1992.
1996
Naima El Bezaz, De weg naar het noorden. Contact, 1995.
1998
Jos van Hest en Saskia van der Valk, FeestVerHalen. Gottmer, 1996.
2000
Joke van Leeuwen en Malika Blain, Bezoekjaren. Querido, 1998.
Aanmoedigingsprijs:
Karima Ouchan en Fenneke Reysoo, Nooit geschreven brief aan mijn vader. Bulaaq, 1999.
2002
Lydia Rood, Anansi’s web. Leopold, 2000.
2004
Gerda van Erkel, Een dubbel vuurteken. Davidsfonds/Infodok, 2003.
Eervolle vermelding: Liesbet Ruben en Babette van Ogtrop, De paradijsstraat. KIT-publishers, 2003.
2006
Karlijn Stoffels, Foead en de vliegende badmat. Querido, 2004.
Eervolle vermelding: Trude de Jong, Regenboog rap. Leopold, 2005.
2008
Jan Michael, Op weg naar huis. Lemniscaat, 2007.
Eervolle vermelding: Janny van der Molen, Over engelen, goden en helden. Ploegsma, 2007.
2010
Edward van de Vendel en Anoush Elman, De gelukvinder. Querido, 2008.
Eervolle vermelding: Shaun Tan, De aankomst. Querido, 2008.
2012
Andy Mulligan, Trash (vertaald door Esther Ottens). Gottmer, 2010.
Eervolle vermelding: Michael De Cock en Judith Vanistendael (ill.), Rosie en Moussa. Querido, 2010.
2014
Hans Hagen en Philip Hopman (ill.), Het hanengevecht. Querido, 2013.
Eervolle vermelding: Laïla Koubaa en Mattias De Leeuw (ill.), Azizi en de kleine blauwe vogel. Book Island, 2013.
2016
Sjoerd Kuyper en Sanne te Loo (ill.), De duik. Lemniscaat, 2015.
Eervolle vermelding: Liesbet Ruben, Mijn opa de trekvogel. Tropenmuseum Junior / Querido, 2015.
2018
Rodaan Al Galidi en Geertje Aalders (ill.), Arabische sprookjes. Gottmer, 2017.
Eervolle vermelding: Michael de Cock en Trui Chielens, Morgen is een ander land. Querido, 2017.
2020
Jessica Love, Julian is een zeemeermin (vertaald door Loes Randazzo). Uitgeverij Randazzo, 2019.
Eervolle vermelding: Zanib Mian en Nasaya Mafaridik (ill.), Planeet Omar: problemenmagneet (vertaald door Edward van de Vendel). Uitgeverij Volt, 2019.
2022
Daan Faber & José Luis García Lechner (ill.),
Smaakspoken. Het geheim van de zeven smaken. Uitgeverij Volt, 2021.
Eervolle vermelding: Henna Goudzand Nahar & Hedy Tjin (ill.), Op de rug van Bigi Kayman. Querido, 2021.
Actueel
Winnaars Jenny Smelik-IBBY Prijs 2022 bekend
Tijdens de IBBY-boek&groetdag op 4 november is bekendgemaakt dat Smaakspoken van Daan Faber en José Luis García Lechner bekroond is met de Jenny Smelik-IBBY Prijs 2022. De eervolle vermelding ging naar Op de rug van Bigi Kayman van Henna Goudzand Nahar en Hedy Tjin.
Downloads
Persbericht
Juryrapport 2022
Bespreking titels shortlist
Shortlist bekend
De shortlist is bekend! Er werd deze editie een recordaantal boeken ingezonden. 92 boeken voldeden aan de criteria van de prijs en vormen de longlist van de Jenny Smelik-IBBY Prijs 2022.
De jury is na een uitgebreid beraad uitgekomen op de volgende shortlist van zes titels:
-
Smaakspoken. Het geheim van de zeven smaken
Daan Faber & José Luis García Lechner (ill.)
(Volt, 2021)
-
Vanaf hier kun je de hele wereld zien
Enne Koens & Maartje Kuiper (ill.)
(Luitingh-Sijthoff, 2021)
-
Het bamboemeisje
Mattias De Leeuw (ill.) & Edward van de Vendel (Querido, 2021)
-
Op de rug van Bigi Kayman
Henna Goudzand Nahar & Hedy Tjin (ill.)
(Querido, 2021)
-
Let goed op. Een verhaal in tien stappen
Jason Reynolds, vertaald door Maria Postema
(Condor, 2021)
-
Lennox en de gouden sikkel
Zindzi Zevenbergen, Hedy Tjin (ill.) & Brian Elstak (ill.) (De Harmonie, 2021)
De bekendmaking van het winnende boek en de prijsuitreiking vinden plaats tijdens de IBBY-boek&groetdag op 4 november.
De Jenny Smelik-IBBY Prijs heeft vanaf nu
een eigen logo. Het logo is gemaakt door
Bristu Studio van de in Nederland
woonachtige Iraanse illustrator Narjes
Mohammadi.
Narjes Mohammadi is illustrator, auteur en animator. Belangrijke thema's in haar kunstenaarschap zijn het vertellen van verhalen en de aandacht voor details. Ze zoekt altijd naar een visuele stijl in haar illustraties en animaties, door verschillende 2D- en 3D-technieken te mixen, waarmee ze haar boodschap kan overbrengen en de ziel van anderen kan verwarmen, inspireren of opvrolijken. Ze probeert zaken te belichten waar ze in gelooft en die ze belangrijk vindt om te delen met de rest van de wereld. Narjes heeft talloze onder-scheidingen ontvangen, waaronder een White Raven, Bologna Ragazzi Award, Creative Quarterly en Belgrade. Daarnaast is ze hoofdredacteur van het illustratietijdschrift Brightness Magazine. Narjes groeide op in Iran; ze woont en werkt momenteel in Nederland. Op dit moment ze aan haar nieuwe boek en animatie. Bekijk haar werk op www.narjesmohammadi.com.
Jury 2022
Eline Rottier (juryvoorzitter)
Eline maakte van haar liefde voor kinderboeken haar vak. Ze is eigenaresse van de website Boekwijzer. Daar vind je kinderboekentips, diepte-interviews met kinderboekenschrijvers en -illustratoren en mooie filmpjes. Haar Boekwijzer Lidmaatschap voorziet in kinderboekenadvies op maat voor (groot)ouders en leerkrachten.
Aisha Plein
Aisha deelt boekrecensies van kinder- en jeugdboeken die zo divers en inclusief mogelijk zijn. Dit is uitge-groeid tot het platform de Inclusieve Kinderboeken-club. Hier licht zij boeken uit die op verschillende gebieden diversiteit en inclusiviteit uitdragen.
Hiermee hoopt zij aan kinderen en jongeren zowel spiegels als ramen te bieden.
Ellen-Rose Kambel
Ellen-Rose is jurist en gepromoveerd in de sociale wetenschappen. Ze is oprichter/directeur van de Rutu Foundation voor intercultureel meertalig onderwijs dat onder meer een internationaal netwerk van Taalvriendelijke Scholen beheert. Ellen-Rose is auteur van verschillende boeken en artikelen over taal-vriendelijk onderwijs, mensenrechten en culturele diversiteit en inclusie.
Janneke van der Veer
Janneke studeerde Algemene Cultuurwetenschappen en promoveerde in 2018 op het leven en schrijverschap van Diet Kramer. Ze publiceerde meerdere boeken over jeugdliteratuur en als freelance publicist schrijft ze onder meer auteursportretten en recensies van (jeugd)boeken. Janneke is voorzitter van de Stichting Geschiedenis Kinder- en Jeugdliteratuur.
Peter van Rossum
Peter werkt bij de Bibliotheek Utrecht, onder andere aan lees- en taalbevorderingsprogramma's voor jonge kinderen. Als leesconsulent werkt hij op basisscholen in Utrecht. Peter is bestuurslid van IBBY en houdt zich binnen het bestuur bezig met diversiteit en inclusie.
D
Jenny Smelik-IBBY Prijs 2020
De Jenny Smelik-IBBY Prijs 2020 is toegekend aan het prentenboek Julian is een zeemeermin van Jessica Love, vertaald door Loes Randazzo (Uitgeverij Randazzo, 2019).
De jury heeft ervoor gekozen ook een eervolle vermelding toe te kennen, die ze beschouwt als een volwaardige tweede prijs. Deze prijs gaat naar Planeet Omar: problemenmagneet van Zanib Mian, met illustraties van Nasaya Mafaridik en vertaald door Edward van de Vendel (Uitgeverij Volt, 2019).
Downloads:
Juryrapport 2020
Shortlist 2020
Longlist 2020
Uitgeverijen konden tot 1 maart 2020 werken die in aanmerking kwamen voor de prijs indienen bij het secretariaat. Alle ingestuurde titels die voldeden aan de voorwaarden vormden samen de longlist, die in 2020 uit maar liefst 56 titels bestond.
De prijsuitreiking vond plaats tijdens de digitale IBBY-Vriendenmiddag op 13 november 2020.
Kijk hier de prijsuitreiking terug.
De jury van 2020 bestond uit Janneke van der Veer (juryvoorzitter), Anne Klomberg, Eline Rottier, Liesbeth ten Houten en Susan Venings.
