Over de prijs

De Jenny Smelik-IBBY Prijs is de voortzetting van de Jenny Smelik-Kiggenprijs en wordt toegekend aan schrijvers en illustratoren van kinder- en jeugdboeken. De prijs heeft tot doel boeken onder de aandacht te brengen waarin culturele diversiteit een vanzelfsprekende rol speelt en waarin het beeld van de verschillende culturen opbouwend in plaats van problematiserend is.

Met de Jenny Smelik-IBBY Prijs wil IBBY-Nederland culturele diversiteit in jeugdliteratuur aanmoedigen en op deze manier een inclusief boekenaanbod bevorderen waarin elk kind zich kan herkennen.

Reglement
Boeken kunnen een bijdrage leveren aan culturele diversiteit in de jeugdliteratuur door: 

1) over een bepaalde (in de Nederlandstalige jeugdliteratuur minder vertegenwoordigde) cultuur te gaan
en/of
2) binnen het boek een diversiteit aan culturen te laten zien, zoals we die ook in de samenleving zien. 

Dit kunnen boeken zijn die:

• een verhaal vertellen uit een in de Nederlandstalige jeugdliteratuur minder vertegenwoordigde cultuur (de culturele context is het thema / een van de thema's);
• ​zich afspelen in een in de Nederlandstalige jeugdliteratuur minder vertegenwoordigde cultuur (de culturele context is achtergrond / geen nadrukkelijk thema); 
• d.m.v. personages en/of illustraties de diversiteit aan culturen in een samenleving weergeven, niet alleen bij de figuranten, maar juist ook in de keuze van hoofdpersonages. 

Uitgevers worden uitgenodigd om boeken in te zenden. Op de longlist staan alle inzendingen die voldoen aan de criteria en in een of meerdere van bovenstaande categorieën passen. Voor alle boeken geldt dat het beeld van de verschillende culturen niet problematiserend is. Bij de laatste categorie is het belangrijk dat culturele diversiteit vanzelfsprekend naar voren komt en niet 'afgevinkt' wordt om aan de huidige diversiteitsnorm te voldoen.  

Aard van het te bekronen werk

• Het te bekronen werk kan origineel Nederlands zijn, tweetalig (Nederlands en een andere taal) of vertaald. Bij voorkeur wordt de prijs toegekend aan oorspronkelijk Nederlandstalig werk, maar vertaalde boeken komen ook zeker in aanmerking, zoals de lijst met eerdere bekroonde werken laat zien.
• ​Ook Nederlandstalige of tweetalige boeken die in Aruba, Curaçao, Sint Maarten, Caribisch Nederland, Suriname of België zijn gepubliceerd komen in aanmerking.
• Zowel fictie als non-fictie komt voor bekroning in aanmerking.
• Ook illustratoren komen voor de prijs in aanmerking.
• Het jeugdliteraire werk dient voor het eerst gepubliceerd te zijn in de twee kalenderjaren voorafgaande aan het jaar van toekenning ​

De prijs:
De tweejaarlijkse prijs bedraagt 2000 euro en kan op voordracht van de jury worden gedeeld tussen schrijver en illustrator. De jury kan eventueel ook een eervolle vermelding toekennen. Hieraan is een bedrag van 500 euro verbonden.

Jury:
Elke twee jaar wordt door IBBY-Nederland een jury van vijf personen ingesteld, die een voordracht maakt voor een shortlist, het te bekronen werk en een eventuele eervolle vermelding, waarbij zij verantwoording aflegt van haar keuze in een juryrapport. In de jury dienen zowel deskundigen op literair als op illustratief gebied te zitten. De juryleden hebben maximaal twee edities zitting in de jury. De jury wordt ondersteund door het secretariaat van IBBY-Nederland, dat uitgevers oproept boeken in te zenden voor de prijs. Op verzoek van de jury kunnen boeken ook rechtstreeks aangevraagd worden.

Geschiedenis:

De Jenny Smelik-Kiggenprijs is ingesteld dankzij een legaat van de in 1980 overleden jeugdboekenschrijfster Jenny Smelik-Kiggen, dat beheerd werd door de Klasina Smelikstichting. De stichting legde het vaststellen van het doel van de prijs en de wijze waarop deze zou worden uitgereikt in handen van de Nederlandse sectie van IBBY. Die bepaalde dat de prijs bestemd zou zijn voor kinder- en jeugdboekenauteurs en -illustratoren die zich speciaal richten op of een beeld geven van kinderen van culturele minderheden (en hun ‘thuislanden’) in ons land. De prijs is in 1983 voor het eerst uitgereikt. Aanvankelijk vond jaarlijks een toekenning plaats. In 1990 kreeg de prijs haar huidige naam: Jenny Smelik-IBBY Prijs. Vanaf 1993 vond de uitreiking elke drie jaar plaats, sinds 1998 is dit elke twee jaar geworden. In 2018 is de doelstelling aangepast zodat deze beter aansluit bij huidige maatschappelijke opvattingen.

Overzicht van eerder bekroningen:

1983
Geertje Gort, Filiz. Leopold, 1982.​

1984
De Rotterdamse Kunststichting [WAR-boeken].

1985
Şaban Güneş, De koffer (manuscript), Leopold, 1988.

1986
Geen uitreiking

1987
Halil Gür, Mijn dappere moeder. De Geus, 1986.

1988
Can Göknil, De kleine groene worm (manuscript).

1989
Rafik Schami, Een handvol sterren (vertaald door Sarah Verroen). De Fontein, 1987.

1990
Klaus Kordon, Moenli en de moeder van de wolven (vertaald door Els van Delden). Van Holkema & Warendorf, 1989.

1991
Marion Bloem, Matabia. Leopold, 1990; 1e druk: De Fontein, 1981.

1993
Anton van der Kolk, Een pelikaan op straat. Van Goor, 1992.

1996
Naima El Bezaz, De weg naar het noorden. Contact, 1995.

1998
Jos van Hest en Saskia van der Valk, FeestVerHalen. Gottmer, 1996.

2000
Joke van Leeuwen en Malika Blain, Bezoekjaren. Querido, 1998.

Aanmoedigingsprijs:
Karima Ouchan en Fenneke Reysoo, Nooit geschreven brief aan mijn vader. Bulaaq, 1999.

2002
Lydia Rood, Anansi’s web. Leopold, 2000.

2004
Gerda van Erkel, Een dubbel vuurteken. Davidsfonds/Infodok, 2003.

Eervolle vermelding: Liesbet Ruben en Babette van Ogtrop, De paradijsstraat. KIT-publishers, 2003.

2006
Karlijn Stoffels, Foead en de vliegende badmat. Querido, 2004.

Eervolle vermelding: Trude de Jong, Regenboog rap. Leopold, 2005.

2008
Jan Michael, Op weg naar huis. Lemniscaat, 2007.

Eervolle vermelding: Janny van der Molen, Over engelen, goden en helden. Ploegsma, 2007.

2010
Edward van de Vendel en Anoush Elman, De gelukvinder. Querido, 2008.

Eervolle vermelding: Shaun Tan, De aankomst. Querido, 2008.

2012
Andy Mulligan, Trash (vertaald door Esther Ottens). Gottmer, 2010.

Eervolle vermelding: Michael De Cock en Judith Vanistendael (ill.), Rosie en Moussa. Querido, 2010.

2014
Hans Hagen en Philip Hopman (ill.), Het hanengevecht. Querido, 2013.

Eervolle vermelding: Laïla Koubaa en Mattias De Leeuw (ill.), Azizi en de kleine blauwe vogel. Book Island, 2013.

2016
Sjoerd Kuyper en Sanne te Loo (ill.), De duik. Lemniscaat, 2015.

Eervolle vermelding: Liesbet Ruben, Mijn opa de trekvogel. Tropenmuseum Junior / Querido, 2015.

2018
Rodaan Al Galidi en Geertje Aalders (ill.), Arabische sprookjes. Gottmer, 2017.

Eervolle vermelding: Michael de Cock en Trui Chielens, Morgen is een ander land. Querido, 2017.

2020
Jessica Love, Julian is een zeemeermin (vertaald door Loes Randazzo). Uitgeverij Randazzo, 2019.

Eervolle vermelding: Zanib Mian en Nasaya Mafaridik (ill.), Planeet Omar: problemenmagneet (vertaald door Edward van de Vendel). Uitgeverij Volt, 2019. 

2022
Daan Faber & José Luis García Lechner (ill.),
Smaakspoken. Het geheim van de zeven smaken. Uitgeverij Volt, 2021. 

Eervolle vermelding: Henna Goudzand Nahar & Hedy Tjin (ill.), Op de rug van Bigi Kayman. Querido, 2021. 

2024
Zindzi Zevenbergen & Hedy Tjin (ill.) 
De reis van Manie Schaafijs. Uitgeverij de Harmonie, 2023

Eervolle vermelding: Darryl Veldman, Mijn eerste woordjes in het Sranan (deel 4). Stimofo Strips, 2022.